سندرم پیریفورمیس چگونه درمان میشود؟ | راه تقویت عضله پیریفورمیس

درمان سندرم پیریفورمیس یکی از دغدغه‌های شایع در افرادی است که دچار درد باسن، تیرکشیدن درد به پشت ران یا علائمی شبیه سیاتیک شده‌اند. این مشکل معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که عضله پیریفورمیس دچار اسپاسم یا التهاب شده و به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند. از آنجا که علائم این سندرم می‌تواند با سایر مشکلات ستون فقرات یا مفصل لگن اشتباه گرفته شود، تشخیص صحیح و انتخاب روش درمان مناسب اهمیت زیادی دارد.
در این مطلب به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم سندرم پیریفورمیس چگونه درمان می‌شود، چه روش‌های غیرجراحی برای کاهش درد وجود دارد و تمرین درمانی عضله پیریفورمیس و حرکات اصلاحی چه نقشی در بهبود علائم دارند.

سندرم پیریفورمیس چیست؟

سندرم پیریفورمیس یک اختلال عصبی ـ عضلانی است که زمانی ایجاد می‌شود که عضله پیریفورمیس در ناحیه باسن دچار اسپاسم یا التهاب شده و به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث درد باسن، تیرکشیدن درد به پشت ران و پا، بی‌حسی یا گزگز شود؛ علائمی که گاهی با درد سیاتیک اشتباه گرفته می‌شوند.
عضله پیریفورمیس در عمق باسن و نزدیک مفصل ران قرار دارد و نقش مهمی در تثبیت لگن، چرخش ران و حفظ تعادل هنگام راه رفتن دارد. به همین دلیل، اختلال در عملکرد این عضله می‌تواند فعالیت‌های روزمره بیمار را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد.
از آنجا که فشار عضله پیریفورمیس بر عصب سیاتیک می‌تواند علائمی مشابه سیاتیک ایجاد کند، آشنایی با عوارض سیاتیک به تشخیص صحیح علت درد و انتخاب مسیر درمان کمک می‌کند.

درمان سندرم پیریفورمیس

درمان سندرم پیریفورمیس بسته به شدت علائم، مدت زمان درد و شرایط بیمار به چند دسته کلی تقسیم می‌شود. هدف اصلی درمان، کاهش فشار روی عصب سیاتیک، شل شدن عضله پیریفورمیس و بازگشت تدریجی بیمار به فعالیت‌های طبیعی است.
این سندرم می‌تواند علاوه بر درد باسن، با علائمی مانند درد لگن و محدودیت حرکتی همراه باشد که در صورت تشخیص نادرست، روند درمان را طولانی می‌کند.

روش‌های درمانی معمولاً شامل درمان‌های محافظه‌کارانه، تمرین درمانی، درمان دارویی، تزریقات هدفمند و در موارد نادر، جراحی هستند که در ادامه هرکدام را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.

تمرین درمانی عضله پیریفورمیس

تمرین درمانی یکی از مؤثرترین بخش‌های درمان سندرم پیریفورمیس محسوب می‌شود و نقش مهمی در کاهش اسپاسم عضله، کم شدن فشار روی عصب سیاتیک و بهبود دامنه حرکتی لگن دارد. این تمرین‌ها باید به‌صورت منظم، کنترل‌شده و بدون ایجاد درد شدید انجام شوند. در ادامه، مهم‌ترین تمرین‌ها و حرکات اصلاحی سندروم پیریفورمیس را معرفی می‌کنیم.

کشش عضله پیریفورمیس در حالت خوابیده

• این تمرین به شل شدن عضله پیریفورمیس و کاهش فشار روی عصب سیاتیک کمک می‌کند.
• به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و یکی از زانوها را به سمت سینه بیاورید.
• سپس آن را به آرامی به سمت شانه مخالف هدایت کنید تا کشش ملایمی در ناحیه باسن احساس شود.
• کشش باید بدون درد شدید انجام شود.

کشش پیریفورمیس به روش پا روی زانو

• در این حرکت، به پشت بخوابید و مچ یک پا را روی زانوی پای مقابل قرار دهید.
• سپس ران پای زیرین را به آرامی به سمت سینه بکشید.
• این تمرین یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کشش عضله پیریفورمیس محسوب می‌شود و به کاهش درد باسن کمک می‌کند.

کشش عضلات همسترینگ

• کشش عضلات پشت ران می‌تواند در کاهش علائم تیرکشنده پا مؤثر باشد.
• همسترینگ سفت، فشار بیشتری به لگن و باسن وارد می‌کند و علائم پیریفورمیس را تشدید می‌کند.
• این کشش می‌تواند به‌صورت نشسته یا در حالت خوابیده انجام شود.

تمرین چرخش خارجی ران

• برای تقویت عضله پیریفورمیس و عضلات اطراف لگن، تمرین‌های چرخشی ران بسیار مفید هستند.
• در حالت خوابیده به پهلو، زانوها را کمی خم کنید و زانوی بالایی را بدون چرخش لگن به سمت بالا باز کنید.
• این حرکت به تثبیت لگن و کاهش عود درد کمک می‌کند.

تمرین پل (Bridge)

• حرکت پل باعث فعال‌سازی عضلات باسن و لگن می‌شود و در کنار تمرین‌های کششی، به بهبود تعادل عضلانی کمک می‌کند.
• به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و باسن را به آرامی از زمین بلند کنید.
• این تمرین باید بدون ایجاد درد انجام شود.

نکات مهم هنگام انجام تمرین‌ها

1. تمرین‌ها را در محدوده بدون درد انجام دهید
2. از انجام حرکات ناگهانی یا شدید پرهیز کنید
3. هر حرکت را ابتدا ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید و به‌تدریج تا ۳۰ ثانیه افزایش دهید
4. انجام تمرین‌ها به‌صورت روزانه یا طبق نظر پزشک توصیه می‌شود

تمرین درمانی عضله پیریفورمیس زمانی بیشترین اثر را دارد که با تشخیص صحیح، اصلاح الگوی حرکتی و در صورت نیاز سایر روش‌های درمانی ترکیب شود. در مواردی که درد با تمرین‌ها کاهش پیدا نکند، بررسی تخصصی و انتخاب روش درمانی مناسب ضروری است.

تقویت عضله پیریفورمیس

پس از کاهش درد حاد، تمرینات تقویتی برای تقویت عضله پیریفورمیس اهمیت پیدا می‌کند. این تمرین‌ها باید به‌صورت تدریجی و تحت نظر متخصص انجام شوند تا از عود درد جلوگیری شود.

درمان دارویی سندروم پیریفورمیس

در برخی بیماران، درمان دارویی سندروم پیریفورمیس به‌عنوان درمان کمکی استفاده می‌شود. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، شل‌کننده‌های عضلانی یا مسکن‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. مصرف دارو باید با نظر پزشک انجام شود و جایگزین تمرین درمانی نیست.

درمان سندرم پیریفورمیس با تزریق

در مواردی که درد با تمرین درمانی و دارو کنترل نشود، تزریق‌های هدفمند می‌توانند مؤثر باشند.

• تزریق داروی بی‌حس‌کننده و کورتیکواستروئید: برای کاهش التهاب و اسپاسم عضله پیریفورمیس
• تزریق بوتاکس: در اسپاسم‌های مقاوم، بوتاکس می‌تواند با شل کردن عضله، فشار روی عصب سیاتیک را کاهش دهد

این روش‌ها معمولاً تحت هدایت تصویربرداری و توسط پزشک متخصص انجام می‌شوند.

درمان سندرم پیریفورمیس با لیزر تراپی

لیزر تراپی یکی از روش‌های غیرجراحی است که با تحریک فرآیندهای ترمیمی و کاهش التهاب می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. این روش اغلب در کنار تمرین درمانی استفاده می‌شود.

درمان سندرم پیریفورمیس با جراحی

جراحی به‌ندرت و تنها در مواردی انجام می‌شود که بیمار به هیچ‌یک از درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد. در این روش، بخشی از اتصال عضله پیریفورمیس برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک آزاد می‌شود.
در برخی بیماران، علائم سندرم پیریفورمیس ممکن است با درد پایین کمر اشتباه گرفته شود، به همین دلیل تشخیص افتراقی دقیق اهمیت زیادی دارد.

درمان سندرم پیریفورمیس بدون جراحی در کلینیک درد دکتر نقره کار

در کلینیک درد دکتر علی نقره کار، درمان سندرم پیریفورمیس با تمرکز بر روش‌های غیرجراحی و هدفمند انجام می‌شود. پس از ارزیابی دقیق بیمار، ترکیبی از تمرین درمانی، درمان‌های دارویی، لیزر تراپی یا تزریق‌های تخصصی انتخاب می‌شود تا درد کاهش یافته و عملکرد حرکتی بیمار بهبود یابد.